Zit aan tafel met wat motormuizen en binnen de kortste tijd komt wel het aantal pk van de motor ter sprake. Sla een motormagazine open en de prestatiecijfers van de motoren worden genoemd.
Hoeveel vermogen moet je motor eigenlijk minimaal hebben?
Misschien moeten we eerst “vermogen” verder uitleggen.
Wat is motorvermogen?
Het motorvermogen is de maximale kracht die een motor kan produceren. Hierin zitten al 2 belangrijke woorden: MAXIMALE en KAN. Tijdens de toerenopbouw is er een moment (toerental) waarbij het maximale vermogen behaald kan worden. Als een motorblok bij 10.000 toeren in de toerenbegrenzer schiet maar de motor bij 9500 toeren pas zijn maximale vermogen behaalt is die top (het maximale dus) in de dagelijkse praktijk niet echt bruikbaar. De cijfers zeggen dat de motor het KAN halen. Ook zegt dit cijfer niet precies hoe krachtig het motorblok is tijdens het optrekken.
Vroeger werd vermogen met PK (PaardenKracht) aangeduid en dat is wat we nog steeds graag in de spreektaal doen. Je kunt je er ook iets bij voorstellen: de kracht van 50 paarden! Officieel doen we dat in kiloWatt (kW). Dit kun je naar elkaar berekenen, 1kW staat gelijk aan 1,362 pk, 100 pk is dus 73kW.
Natuurlijk zegt pk wel iets: een motor met 100pk zal gerust niet zo langzaam optrekken als een stoomtrein. Maar ook: een 100pk motor uit 1998 zal een compleet andere beleving geven dan een 100pk motor uit 2020. Moderne motoren hebben een meer rechtlijnige vermogensopbouw, bij lage toerentallen zal er al een groot gedeelte van het maximale vermogen beschikbaar zijn en dit loopt op in een mooie lijn met het toerental. Anders gezegd; een moderne 100pk motor zal sneller de 100km/h aantikken dan een oude 100pk sterke motor(*). Hier komt het koppel om de hoek kijken.
Wat is dan Koppel?
Koppel geeft aan hoeveel kracht de motor ontwikkelt bij een bepaald toerental, dus eigenlijk hoe hard er getrokken wordt als je gas geeft. Koppel wordt weergegeven in NewtonMeter (nm) bij een bepaald toerental. Nm, precies, net zoals die op een momentsleutel (voor de sleutelaars). De formule is: kracht maal arm. Als je met een balk (arm) van 1 meter precies 100 kg kunt tillen heb je 100nm, maak die arm 10cm en je kunt er nog 10kg mee optillen. En dat is precies wat er in je motorblok met je krukas gebeurd. De lengte van de kruktap, van het hart van het big end tot het hart van de krukas, is de arm. De kracht die de brandstofontbranding op de zuiger uitoefent wordt door vertaalt op de krukas, het koppel.
Koppel en Vermogen zijn met elkaar verbonden, een motor kan het vermogen hebben om een steile helling op te rijden, het koppel zorgt ervoor dat er daarbij snelheid gemaakt kan worden. Hoe meer koppel des te sneller zul je boven zijn. Hoe hoger het koppel, des te eerder bereik je het maximale vermogen.
Wat je veel ziet is dat een sportmotorblok gebruikt wordt om in een adventure motor te plaatsen, het maximale vermogen (pk) wordt afgeroomd om meer koppel in de lage toerentallen te kunnen genereren. Dat koppel bij lagere toeren is bij een adventure motor belangrijker dan de hoge topsnelheid bij de sportfiets.
Vergelijk vermogen (pk) en koppel (nm)
Een hardloper kan een afstand heel snel afleggen, dit zijn de pk’s, maar vraag hem niet om een 150kg zwaar betonblok te verplaatsen. De gewichtheffer daarentegen zal dat betonblok wel van zn plaats krijgen, dit is het koppel, maar zal het in de hardloopwedstrijd ruim afleggen tegen de sprinter.
Beide zijn van belang in een motorfiets om het gewicht snel vooruit te bewegen, de aanwezigheid en verdeling tussen beide is per type motorfiets verschillend, ook wel het karakter van de motor genoemd.
Hoeveel vermogen moet je minimaal hebben?
Zoveel mensen, zoveel wensen!
Wil je in de stad goed meekomen en hooguit een stukje ring-A10 kunnen rijden dan is 10pk / 8kW ook genoeg. De kleine 125cc motorscooters leveren dit en hebben als bijkomend voordeel dat ze superzuinig zijn. Voorbeeld: Honda PCX125
Max. vermogen 9.2kW (12pk) @ 8750 tpm
Max. koppel 11.8Nm @ 6500 tpm
Rustig toeren op een klassieker, de snelweg bewust vermijden? Met 30 pk kun je genoeg plezier beleven!
A2 rijbewijs? Alle motoren rond de 35kW (47pk) zijn potent genoeg voor elk gebruik, van zeer sportief (CBR500r) tot relaxed toeren op een naked of bobber (CB500F / Rebel). Het benzineverbruik is ook nog steeds erg zuinig. Ook heb je op de snelweg bij 130km/u nog vermogen over om een inhaalactie in te zetten. Voorbeeld: Honda CB500F
Max. vermogen 35 kW (47pk) @ 8600 tpmMax. koppel 43 Nm @ 6500 tpm
Middenklasse motoren zijn de meest verkochte motoren in Nederland, hierin vind je de ruimste keuze tussen prijs en prestatie. Grofweg zijn dit motoren tussen de 600 en maximaal 1000cc met vermogens tussen de 60 en 120 pk. Nog goed te handelen voor iedere rijder, nog best zuinig in het benzineverbruik en de prijskaartjes zijn stukken minder dan de grote broertjes uit het topsegment.Voorbeeld:
Honda CB650R
Max. vermogen 70 kW (95pk) @ 12000 tpm
Max. koppel 63 Nm @ 9500 tpm
Alles daarboven is luxe, je kunt schakellui rijden en hoeft minder snel terug te schakelen om goed te kunnen versnellen. Maar tijdens veruit de meeste ritten zul je alles boven de +/-80pk niet gebruiken! Zuinig zijn deze motoren meestal niet.Voorbeeld: (
Honda CB1000R
Max. vermogen:107 kW141pk) @ 10500 tpm
Max. koppel 104 @ 8250 tpm
35kW Rijbewijs?
De rijbewijs categorieën zijn ingedeeld op kW. Hier lees je daar alles over.
Meeste PK wedloop
Als je zo de motorbladen doorleest is het opgegeven pk-cijfer ook wel een heilig iets. Motoren met meer PK lijkt wel een enorm pluspunt te zijn. Maar de hoeveelheid pk’s die er zo af en toe uitkomen zijn niet meer te berijden tenzij je achternaam Rossi is. De motoren worden daardoor rijkelijk voorzien van elektronische hulpmiddelen om de rijder te helpen die pk’s te bedwingen. Een deel van de kopers loopt vervolgens blind achter de cijfers aan want de motor met de meeste pk’s (en nog betaalbaar) verkoopt meestal goed. Je bent natuurlijk ook wel het mannetje in de vriendengroep. Dat minimaal 1/3e van de beschikbare pk’s nooit aangesproken zullen worden is een feit.
Cijfers op papier kunnen in de praktijk behoorlijk anders uitpakken en verschillen onderling zijn vaak niet meer dan 2 meter verschil in een 0 tot 100 sprint.
Waar kun je tegenwoordig überhaupt nog alle pk’s loslaten?
(*) De hier besproken voorbeelden zijn gebaseerd op normale productie motorfietsen, er zijn altijd uitzonderingen die de regel bevestigen.
